Bidezko Merkataritzaren Munduko Egunak elikagaien, arroparen edo norberaren zaintzarako gaien ekoizpenean giza eskubideak eta ingurumena babestea aldarrikatzen du

Arreta jarri nahi dugu kontsumitzen ditugun arropek, kafeak edo norberaren zaintzarako produktuek gehiegizko lan-baldintzak, haurren esplotazioa eta basoen suntsiketa ezkutatzen dituztela.

Kidendak bat egingo du Bidezko Merkataritzaren Munduko Egunarekin, maiatzaren 11n. Jardunaldi honekin, Bidezko Merkataritzako erakundeek eguneroko produktuen atzean ezkutatzen diren gehiegizko lan-baldintzez, prezio txikiez, haurren esplotazioaz edo lurraren narriaduraz ohartarazten dute, hala nola arropa, kafea edo norberaren zaintzarako gaiak. Horren aurrean, kontsumitzaileei gogorarazi diete Bidezko Merkataritzako produktuek giza eskubideak bermatzen dituztela eta ingurumena errespetatzen dutela. Bestalde, Europako hauteskundeak gertu daudenez, Bidezko Merkataritzako erakundeek anbizio handiko zuzentarau bat aldarrikatzen diete Europako Parlamenturako hautagai diren alderdiei, enpresek beren ekoizpena egiten den munduko edozein lekutan dituzten eragin negatiboen erantzukizuna izan dezaten.

Kidendatik, bestalde, #LeSientaBienATodoElMundo sare sozialen kanpainan parte hartzera eta hedatzera animatzen dugu, baita www.lesientabienatodoelmundo.org webgune interaktiboaren bidez alternatiba horri buruz gehiago ezagutzera ere.

Pobrezia, gehiegizko lan-baldintzak, kostuetatik oso beherako prezioak, soldata txikiak, haurren esplotazioa edo baso-soiltzea dira eguneroko produktuen atzean ezkutatzen diren arazoetako batzuk, hala nola kafea, arropa edo norberaren zaintzarako gaiak. Horiek guztiek bat egiten dute etekinak katean zehar banatzean dagoen desberdintasunarekin: lehengaien laborantza batez ere Latinoamerika, Asia edo Afrikako herrialdeetan egiten da, eta balio erantsi eta milioi askoko diru-sarrera gehienak Ipar globalean geratzen dira, enpresa multinazional gutxi batzuen artean banatuta.

Ehungintzak, petrolioaren atzetik bigarren kutsatzaileena izateaz gain, pobrezia ere sendotu du: eskulanaren % 75 Asiako herrialdeetan dago. Gaur egun, eta sektoreko enpresek borondatezko konpromisoak hartu dituzten arren, lan-baldintzak gogorrak dira oraindik: egunean 12 eta 16 ordu arteko lanaldiak, astean sei edo zazpi egun, segurtasun- eta osasun-baldintzarik eza, eta bizitzeko beharko luketenaren laurdena edo bostena osatzen duten soldatak.

Kosmetika naturala hazten ari den sektorea da. Egungo balioa 48.400 milioi dolarrekoa da. Hainbat azterlanen arabera, datozen 10 urteetan urtean % 5eko igoera izango da. Karitea bere lehengaietako bat da. Urtero 40.000 eta 75.000 tona artean esportatzen dira produktu horretatik Afrikatik Europara, FAOren arabera, Saharaz hegoaldeko 16 milioi emakumek bildu eta prozesatuta. Soldata egunean 1,25 dolarretik beherakoa da.

Horren aurrean, Bidezko Merkataritzako produktuek lan-eskubideak eta giza eskubideak, soldatak eta baldintza duinak errespetatzen dituztela bermatzen dute, haurren esplotazioa debekatzen dute, genero-berdintasunaren aldeko apustua egiten dute eta lurra eta ingurune naturala errespetatzen dituzten teknikekin ekoizten dira. Kafea, kakaoa, azukrea, tea edo arropa dira 60ko hamarkadan sortu zen eta gaur egun 70 herrialdetan baino gehiagotan dago.

Espainian, azken urtean, Bidezko Merkataritzaren salmentak etengabe hazi dira 2000. urteaz geroztik (datuak dituen lehena). Azken urtean 146 milioi eurotik gorako fakturazioa izan zuten, gehienak elikagaiei esker. Ehungintzak, azken urtean, milioi 1 euro igo du bere fakturazioa.

Bidezko Merkataritzaren Munduko Eguna Bidezko Merkataritzaren Estatuko Koordinakundeak (CECJ) sustatzen du gure herrialdean, eta Garapenerako Nazioarteko Lankidetzaren Espainiako Agentziak finantzatzen du. Ekitaldien agenda osoa www.comerciojusto.org webgunean kontsulta daiteke.